EPS Pensioners: कर्मचारी पेन्शन योजना 1995 (EPS 95) ही भारत सरकारद्वारे राबविण्यात आलेली एक महत्त्वाची सामाजिक सुरक्षा योजना आहे. निवृत्तीनंतर खाजगी क्षेत्रातील कर्मचाऱ्यांना नियमित उत्पन्न मिळावे हा यामागचा मुख्य उद्देश आहे. ही योजना कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी संघटना (EPFO) द्वारे प्रशासित केली जाते. EPS 95 मध्ये सहभागी होणाऱ्या कर्मचार्यांना निवृत्तीनंतरच्या आयुष्यासाठी आर्थिक सुरक्षितता मिळते.
EPS 95 अंतर्गत पात्रता व योगदान
या योजनेच्या अंतर्गत, 20 किंवा अधिक कर्मचारी असलेल्या कंपन्यांमधील सर्व कर्मचाऱ्यांना सहभागी होता येते. योजनेमध्ये कर्मचार्यांच्या मूळ पगाराच्या 8.33% इतके योगदान दिले जाते. हे योगदान थेट कर्मचार्यांच्या ईपीएफ खात्यातून हस्तांतरित होते. या शिवाय केंद्र सरकारकडून देखील 1.16% योगदान दिले जाते. सध्या कमाल पगाराची मर्यादा 15,000 रुपये प्रति महिना आहे.
सेवानिवृत्तीची पात्रता आणि पेन्शनची गणना
EPS 95 अंतर्गत पेन्शन मिळवण्यासाठी किमान 10 वर्षांची सेवा आवश्यक आहे. साधारणपणे, पेन्शन वयाच्या 58 व्या वर्षी सुरू होते; मात्र, काही कपातींसह 50 ते 58 वयोगटातील लवकर निवृत्ती देखील शक्य आहे. पेन्शन मिळवण्यासाठी कर्मचाऱ्यांनी फॉर्म 10D भरावा लागतो.
पेन्शनची रक्कम ठरवण्यासाठी ‘सरासरी पात्र वेतन’ व ‘सेवेची वर्षे’ ही दोन महत्त्वाची घटक विचारात घेतली जातात. मूळ सूत्रानुसार पेन्शन = (सरासरी पात्र वेतन × पात्र सेवेची वर्षे) / 70. उदाहरणार्थ, जर एखाद्या कर्मचाऱ्याचा सरासरी पात्र पगार 15,000 रुपये असेल आणि त्याने कंपनीत 35 वर्षे सेवा दिली असेल, तर त्याला दर महिन्याला 7,500 रुपये पेन्शन मिळेल.
EPS 95 चे फायदे आणि आव्हाने
निवृत्तीनंतर आर्थिक सुरक्षा ही या योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये आहे. कर्मचारी मृत्यूपश्चात त्याच्या कुटुंबाला पेन्शन मिळवता येते. याशिवाय, EPS 95 मध्ये योगदान कर कपात करण्यायोग्य आहे, ज्यामुळे कर्मचार्यांना कर बचतीचा फायदा मिळतो.
मात्र, या योजनेला काही आव्हाने देखील आहेत. सध्याची पेन्शन पातळी अनेकांना पुरेशी वाटत नाही. 15,000 रुपयांची पगार मर्यादा देखील अनेकांसाठी कमी वाटते. याशिवाय, पेन्शन वाढवण्याच्या मागण्यांवर कायदेशीर कार्यवाही सुरू आहे.
लाडकी बहीण योजनेच्या लाभार्थी महिलांनाच मिळणार मोफत ३ गॅस सिलेंडर Ladki Bahin Yojana
भविष्यातील सुधारणा आणि EPS 95 चे महत्त्व
EPS 95 मध्ये काही महत्त्वपूर्ण बदल अपेक्षित आहेत. सध्याच्या पगार मर्यादेत वाढ आणि किमान पेन्शन वाढवण्याच्या प्रस्तावांवर विचार केला जात आहे. त्याचबरोबर, ऑनलाइन सेवा आणि पारदर्शकता सुधारण्यासाठी प्रयत्न सुरू आहेत.
EPS 95 ही योजना खाजगी क्षेत्रातील कर्मचार्यांसाठी एक महत्त्वाचा आर्थिक आधार आहे. वाढत्या महागाईच्या पार्श्वभूमीवर या योजनेत सुधारणा आणि अधिक लवचिकता आणण्याची आवश्यकता आहे. त्यामुळे, या योजनेबद्दल जागरूक राहणे आणि भविष्यातील आर्थिक सुरक्षेसाठी त्याचा जास्तीत जास्त फायदा घेणे हे कर्मचार्यांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
राशन कार्ड पासून आयुष्मान कार्ड असे बनवा online|फ्री मध्ये जाणून घ्या पूर्ण प्रोसेस : Ayushman Card Online Apply 2025
Ayushman Card Online Apply 2025: आयुष्मान भारत योजना ही भारत सरकारची प्रमुख आरोग्य विमा योजना आहे. या योजनेचा उद्देश गरीब … Read more
PM Kissan Beneficiary List: एका मिनिटात चेक करा बेनेफिसिअरी लिस्ट मध्ये तुमचे नाव|मोबाइलवरच
PM Kissan Beneficiary List: तुमच्या सर्वांना माहिती आहे की, PM किसान सन्मान निधी योजना भारत सरकारद्वारे देशातील शेतकऱ्यांना आर्थिक सहाय्य … Read more
Labour Card Yojna 2025: मिळवा 2000 ते 100000 रुपये आणि मिळवा 15 योजनांचा लाभ|असे बनवा कार्ड फ्री मध्ये.
Labour Card Yojna 2025: भारतातील कामगारांचे हक्क आणि कल्याण सुनिश्चित करण्यासाठी सरकारने अनेक योजना आणल्या आहेत. त्यातील एक महत्त्वाची योजना … Read more